کاردرمانی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علم پزشکی و توانبخشی است که بر روی رفع و کنترل ناتوانی‌ها و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد. ابتلا به برخی بیماری‌ها و همچنین رخ دادن تصادف و سپری کردن دوران سخت بیماری و نقاهت جراحی‌های سنگین گاهی باعث می‌شود تا برخی از افراد دچار ناتوانی شوند و نتوانند مانند قبل به زندگی خود ادامه دهند.
ناتوانی در انجام امور روزانه نه تنها برای خود فرد بلکه می‌تواند برای اطرافیان نیز آزار دهنده باشد و تاثیر منفی بر روی روحیه افراد خانواده بگذارد. در چنین شرایطی دریافت خدمات کاردرمانی می‌تواند به رفع کامل یا کاهش و کنترل ناتوانی‌ها و ارتقاء کیفیت زندگی کمک می‌کند. اگر اطلاعات زیادی در رابطه با کاردرمانی ندارید و می‌خواهید در این باره بیشتر بدانید، مطالعه این مطلب می‌تواند به شما بسیار کمک کند.
به چه کسی متخصص کاردرمانی گفته می‌شود؟
متخصص کاردرمانی یا آکیوپیشنال تراپیست (occupational therapist ) به فردی گفته می‌شود که به واسطه داشتن تحصیلات عالیه در زمینه کاردرمانی و به واسطه دانش و تجربه‌ای که به دست آورده است می‌تواند به بیمارانی که توانایی خود را از دست داده‌اند، کمک کند تا با انجام یک سری تمرینات هدفمند ناتوانی‌ها را کاهش یا بهبود بخشند و یا با یکسری روش های جبرانی حداکثر استقلال ممکن خویش را بازیابد.
لازم به ذکر است که این متخصص تمامی ابعاد زندگی بیماران اعم ازجسمی ،روانی و اجتماعی را زیر نظر می‌گیرد. به همین دلیل نیز نیاز است تا دانش بالایی در زمینه فیزیولوژی، آناتومی، روانشناسی و غیره داشته باشد.
انجام فعالیت‌های روزانه برای برخی از بیماران سخت و دشوار است. به همین دلیل کاردرمانگرها علاوه بر کمک به بهبود شرایط جسمی سعی می‌کنند در این زمینه نیز موثر واقع شوند. افرادی که یک بار در طول زندگی خود خدمات کاردرمانی دریافت کرده باشند، می‌دانند که در طی جلسات کاردرمانی سعی می‌شود تا چالش‌های زندگی فردی برای انجام کارهای روزانه به طور قابل توجهی کاهش یابد. همین موضوع به طور مستقیم بر روی اعتمادبه‌نفس بیماران اثرگذار خواهد بود.
هدف کاردرمانگرها از ارائه خدمات کاردرمانی این است که با کمک سایر اعضای تیم درمانی و توانبخشی به افزایش قدرت و توان بیمار در زندگی و انجام کارهای روزمره و همچنین افزایش اعتمادبه‌نفس و حس ارزشمندی کمک کنند.
متخصص کاردرمانی چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
یک متخصص کاردرمانی با استفاده از تکنیک‌های تخصصی به شما آموزش می‌دهد که چگونه قسمت‌های ضعیف بدن خود را تقویت کنید و از این طریق کنترل بیشتری بر روی انجام صحیح حرکات و تعادل خود داشته باشید.
این متخصص همچنین به شما تکنیک‌هایی را آموزش می‌دهد که کمک می‌کند در انجام فعالیت‌های روزمره و همچنین فعالیت‌های تخصصی مورد نیاز در محیط کار با چالش‌های کمتری روبرو شوید. به بیان دیگر می‌توان گفت متخصصان کاردرمانی مجموعه خدماتی را ارائه می‌دهند که کمک می‌کند تا افرادی که با ناتوانی‌های مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند زندگی کم چالش‌‌تری داشته باشند و در نهایت به حداکثر استقلال مشارکت و فعالیت ممکن نائل آید.
مزایای دریافت خدمات کاردرمانی
دریافت خدمات کاردرمانی مزایای گسترده‌ای هم برای بیمار و هم برای اطرافیان دارد. برخی از این خدمات به شرح زیرند:
- کاهش درد ناشی از ناتوانی‌ها
- کاهش خطر آسیب‌های ناشی از ناتوانی مانند زمین افتادن
- سرعت بخشیدن به روند درمان و بهبود بیماری
- کنترل و توقف پیشرفت در برخی بیماری‌ها
- افزایش قدرت و دامنه حرکتی عضلات و مفاصل
- افزایش استقلال در انجام کارهای روزمره
- افزایش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس در پی بهبود شرایط جسمی
- بهبود کیفیت زندگی و سطح عملکردی
- ارتقاء سطح مشارکت های اجتماعی
- بازگشت به جامعه و حرفه و شغل
چه کسانی نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی دارند؟
طیف وسیعی از بیماران در طول دوران بیماری خود نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی خواهند داشت. در ادامه به معرفی برخی از این بیماران خواهیم پرداخت.
کاردرمانی در بیماران نورولوژی
گروه بزرگی از بیماران نورولوژی در طول دوران بیماری خود به منظور کاهش بیماری و همچنین درمان و بهبودی نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی خواهند داشت. لازم به ذکر است که گروهی از بیماران نورولوژی در صورت عدم دریافت خدمات کاردرمانی ممکن است با عواقب شدیدی از بیماری خود روبرو شوند. از مهم‌ترین بیماری‌های نورولوژی که نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی دارند، می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:
- پارکینسون
- انواع دیستروفی و میوپاتی
- مولتیپل اسکلروزیس (MS )
- سکته مغزی
- آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس (ALS)
- هانتینگتون
- سندرم گیلن باره
- ضایعات نخاعی
- اس‌ام‌ای (SMA )
- اختلالات مخچه‌ای
کاردرمانی در بیماران ارتوپدی
از دیگر بیماری‌هایی که کاردرمانی در درمان، کنترل و بهبود آن موثر است، می‌توان به بیماری‌های ارتوپدی اشاره کرد. متخصصان ارتوپدی برخی مواقع به جای استفاده از روش‌های تهاجمی درمان، کاردرمانی را به بیماران خود توصیه می‌کنند. لازم به ذکر است که کاردرمانی در بیماران ارتوپدی بیشتر مناسب بیماری‌هایی است که در آن فرد بیمار دچار تغییر شکل، درد و کوتاهی در عضلات، استخوان‌ها و مفاصل می‌شود. به عنوان مثال افرادی که از کوتاهی تاندون آشیل رنج می‌برند با دریافت خدمات کاردرمانی می‌توانند در یک بازه زمانی کوتاه بهبودی حاصل شده را مشاهده کنند.
در سایر موارد که پزشک پس از انجام برخی جراحی‌ها به منظور کمک به بهبود سریع‌تر بیماری و بازگشت بیمار به حرفه و جامعه خود دریافت خدمات کاردرمانی را توصیه می‌کند.
کاردرمانی در کودکان
کاردرمانی در کودکان دچار بیماری‌ها و ناتوانی‌های خاص یکی دیگر از خدمات ارائه شده توسط متخصصان کاردرمانی است که از حساسیت و اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از آنجایی که کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر به آموزش‌های خاص پاسخ می‌دهند، احتمال بهبودی در سنین پایین‌تر بیشتر است. به همین دلیل توصیه می‌شود اگر فرزند شما دچار ناتوانی است و نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی دارد، حتما قبل از اینکه وارد بزرگسالی شود، درمان را آغاز کند.
از مهم‌ترین بیماری‌های کودکان که نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی به منظور تقویت عضلات، حرکت، بهبود شرایط روحی و روانی و همچنین توانایی حل چالش‌های ارتباطی دارند می‌توان به اوتیسم، عقب‌ماندگی‌های ذهنی، تاخیر در رشد، بیماری‌های عصبی و عضلانی مانند فلج مغزی و غیره اشاره کرد. همچنین جهت مشکلات ارتباطی و بازی درمانی نیز خدمات کاردرمانی قابل ارائه می باشند.
کاردرمانی در بیماری‌های روانپزشکی
روانپزشکی یکی دیگر از مهم‌ترین شاخه‌های علم پزشکی است که از خدمات کاردرمانی بی‌بهره نمانده است. متخصصان روانپزشکی به برخی از بیمارانی که از بیماری‌های روانی حاد رنج می‌برند، توصیه می‌کنند تا با دریافت خدمات کاردرمانی به بهبود مهارت های فردی و اجتماعی دست یابند. در واقع می‌توان گفت دریافت خدمات کاردرمانی در این بیماران بیشتر بر روی مهارت‌های اجتماعی بیماران در زندگی، روابط دوستان و همچنین محیط کار تمرکز دارد. البته این نکته را نیز در نظر داشته باشید که برخی از بیماری‌های روانی می‌توانند بر روی شرایط فیزیکی بیمار نیز تاثیر بگذارد در چنین شرایطی دریافت خدمات کاردرمانی می‌تواند گزینه‌ای بسیار ایده‌آل باشد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که کاردرمانی در بیماری‌های روانپزشکی هم بر روی بهبود شرایط روانی و اجتماعی و هم شرایط جسمانی بیماران تمرکز دارد.
کاردرمانی سی پی یا فلج مغزی
فلج مغزی یکی از بیماری‌های ناتوان کننده‌ای است که به دلیل اختلال در قسمت کنترل کننده حرکات در مغز ایجاد می‌شود. مبتلایان به این بیماری معمولا امکان کنترل و هماهنگی حرکات خود را نخواهند داشت. همین موضوع باعث می‌شود تا راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزانه برای این بیماران بسیار سخت و دشوار باشد.
یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی در نظر گرفته شده برای این بیماری کاردرمانی است. در واقع می‌توان گفت کاردرمانی به این بیماران کمک می‌کند تا هماهنگی لازم را بین حرکات خود ایجاد کنند و بتوانند به طور مستقل زندگی کنند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که این بیماران ممکن است در کنار دریافت خدمات کاردرمانی نیاز به سایر خدمات پزشکی نیز داشته باشد. به عبارت دیگر می‌توان گفت کاردرمانی تنها بخشی از اقدامات درمانی است که برای این بیماران در نظر گرفته می‌شود.
کاردرمانی در سالمندان
افزایش سن یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش عملکرد عضلات و استخوان‌ها و مفاصل است. همین موضوع باعث می‌شود که بسیاری از سالمندان در انجام برخی از فعالیت‌های روزمره خود دچار مشکل شوند و نیاز به دریافت کمک از دیگران داشته باشند.
سالمندان نیز برای به دست آوردن استقلال حرکتی خود در زندگی می‌توانند از خدمات کاردرمانی استفاده کنند. در واقع می‌توان گفت خدمات کاردرمانی به سالمندان کمک می‌کند تا روند پیری سلول‌های عضلانی و حرکتی خود را معکوس کنند و از این طریق بتوانند زندگی راحت‌تری داشته باشند. این نکته را نیز لازم است یادآور شویم که با افزایش سن شانس ابتلا به برخی از این بیماری‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل ممکن است سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌های خاص نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی پیدا کنند. علاوه بر موارد فوق ریسک ابتلا به اختلالات روانی اجتماعی در سالمندی نیز بالاتر خواهد رفت و متعاقب آن استقلال عملکردی ،مشارکت های اجتماعی و کیفیت و سبک زندگی آنها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. یک کاردرمانگر می تواند نقش موثر و سازنده ای در این مقوله ایفا نماید و با مداخله بهنگام حتی مانع از بروز موارد فوق گردد.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی این موضوع پرداختیم که کاردرمانی چیست و چه خدماتی ارائه می‌دهد. همچنین گفته شد که چه کسانی نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی خواهند داشت. همه ما ممکن است روزی به این خدمات نیاز پیدا کنیم. بنابراین بهتر است در همان ابتدای بیماری و آغاز ناتوانی‌ها با مراجعه به یک متخصص کاردرمانی خبره و کاربلد از ناتوانی بیشتر خود جلوگیری کنیم.
فراموش نکنید که آغاز هر چه سریع‌تر درمان می‌تواند بازه زمانی لازم برای بهبود و درمان را به طور قابل توجهی کاهش دهد. به همین دلیل گفته می‌شود در صورت نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی هر چه سریع‌تر به یک متخصص کاردرمانی مراجعه کنید.
